Büyük Marmara depremi sürpriz mi olacak?

23 Nisan Çarşamba günü İstanbul’da 6.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Ardından bir çok “uzman” açıklama yapma yarışına girdi. Eğer bu kişiler arasından “büyük bir deprem olmayacak” diyen birisine inandıysanız; celladınıza gülümseyin de şöyle son son güzel bir fotoğrafınız olsun. Çünkü Marmara’da büyük bir deprem olacak. İnanın bunu bilmek için deprem uzmanı olmaya gerek yok. Yalnızca tarihî kayıtlara bakmak yeterli.

MARMARA BÖLGESİ DEPREMLERİ

Marmara Bölgesi’nde 358 yılından 1999 yılına kadar 30’a yakın, yıkıma sebep olan deprem olmuş. Bunların içerisinden yalnızca en dikkat çekici olanları aldım buraya.

Marmara Bölgesi’ne ilişkin tarihî kayılarda karşımıza ilk çıkan depremlerden biri 24 Ağustos 358 yılına ait. Bu depremde Doğu Roma İmparatorluğu’nun Bitinya eyaletinin merkezi Nikomedia yani İzmit tam anlamıyla yerle bir olmuş.

1 Nisan 407 yılında, tarihte Theodosius Meydanı’nın yani bugünkü Beyazıt Meydanı’nın yıkıldığı deprem olarak kayda geçen büyük bir deprem yaşanmış İstanbul’da. Bu depremin ardınan Bakırköy’de kıyıya insan cesetlerinin vurduğu kaydedilmiş.

26 Ekim 740 yılında meydana gelen büyük bir depremler İzmit neredeyse yok olmuş.

23 Eylül 1063. Tarihçi Attaleiates, 23 Eylül tarihinde meydana gelen bu depremden sonra çok az evin yıkılmaktan kurtulduğunu aktarıyor.

Gelelim Osmanlı döneminde yaşanmış olan depremlere. 1509 yılında yaşanan ve kayıtlara “Kıyamet-i Suğra” yani “Küçük Kıyamet” olarak geçen depremde İstanbul’un yanı sıra Gelibolu, Edirne, Bursa ve İzmit’te çok büyük zarar görmüş. Özellikle Bursa ve İzmit’in olduğu gibi yerle bir olduğu aktarılıyor. Bu depremin ardınan İstanbul’da tsunami meydana geldiği, dalgaların 6 metreyi bulduğu ve bu verilere göre de depremin 8 büyüklüğünde olabileceği tahmin ediliyor.

1648 yılında İstanbul’da meydana gelen depremi vakanüvis Naim, “son bir asırdır görülen en şiddetli deprem” şeklinde not etmiş. Sultan Murad Camii yıkılmış ve Ayasofya’nın dört minaresi yıkılmış. 30 bin insan hayatını kaybetmiş.

22 mayıs 1766 Büyük İstanbul Depremi. Osmanlı kaynakları yeraltından büyük bir uğultunun geldiğini ve sarsıntının yaklaşık 2 dakika sürdüğünü ve artçıların aylarca sürdüğünü aktarıyor.

Gelelim 17 Ağustos 1999 yılına. Merkez üssü Kocaeli merkez olan bu deprem 7.4 büyüklüğünde ve 42 saniye sürdü. Kayda geçen 18 bin 373 ölü.

Kayıtlar ortada… Burada zikredilen tarihler, olan depremlerin küçük bir kısmı. Çok daha fazla irili ufaklı depremler olmuş. İşte tam da bu sebeple, olmaya da devam edecek. Yani sadece bu tarihî kayıtlara bakarak burada büyük bir deprem olacağını rahatlıkla anlayabiliriz. On sene boyunca kar yağmasa, birisi de çıkıp “artık kar yağmayacak” dese, buna inanır mısınız?

Bilgi dezenformasyonu bir kenara dursun, tüm kayıtlar ve veriler Marmara’da büyük bir deprem olacağını söylüyor. Şimdi size bunu bildiğimiz için şanslı olduğumuzu söylesem…

1894 yılında İstanbul’da meydana gelen deprem, bilimsel çalışmalar ve deprem bilinci açısından bir dönüm noktası olmuş. Bu tarihten önce insanların büyük bir kısmı depremin nedenini bilmediği için depremi çeşitli dini sebeplerle anlamlandırmaya çalıştı. -Gerçi bu durum, günümüzde de bazı sınıflar için hala geçerli- Fakat bilimsel olarak artık depremin ne olduğunu ve nasıl korunacağımızı biliyoruz. Tarihi kayıtlar ve jeolojik veriler ışığında depremin olacağını da biliyoruz ve bunu bildiğimiz için şanslıyız. Geriye, yapılması gereken tek bir şey kalıyor: Kentlerimizi deprem dirençli bir duruma getirmek.

KENTSEL DÖNÜŞÜM

Geçtiğimiz gün Recep Tayyip Erdoğan, “Kentsel dönüşüm için kaybedecek vaktimiz yok. Kentsel dönüşümde kapsamlı hazırlık içindeyiz. İdeolojik takıntılarla önümüze engel koyanlarla uğraşacak vaktimiz yok. Deprem gibi konuların milli mesele olduğunu bir türlü kabullenemiyorlar” dedi.

Erdoğan 1994-1998 yıllarında İstanbul’u bizzat yönetti. 2004 yılından 2019 yılına kadar da AK Parti idaresindeydi. 20 yıllık süreçte İstanbul’un deprem dirençli hale getirilmesi için ne yapıldı ne kadar yapıldı? Şimdi Erdoğan’ın “kapsamlı hazırlık içindeyiz” cümlesinin kapsamı ne ve kaç sene sürecek? Yine kendisinin dediği gibi deprem konusu ideolojik bir malzeme yapılmasa iyi olur. Çünkü Marmara’da büyük bir deprem olacak.