Bu soruların cevabı hayati derecede önemli!
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ve 53 bin 537 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden tam 2 yıl geçti. ‘Asrın felaketi’ olarak tarihe geçen depremde binlerce insan ise yaralandı. Öncelikle depremde vefat edenleri buradan anmak istiyorum.
Deprem sadece jeolojik bir olay değil. Depremin psikolojik, ekonomik ve sosyolojik boyutu göz ardı edilemez. 6 Şubat depreminden etkilenen ve büyük kayıpların yaşandığı 11 il hala toparlanmaya çalışıyor...
1999 yılında Gölcük merkezli yaşanan Marmara Depreminin Türkiye tarihinde yeri önemlidir. Bölgemizde yaşanan Marmara Depremi’nden önce yaşanan depremler teknolojik imkanların yetersiz olduğu ve o dönemde taşra kabul edilen illerde olmuştu.
Sanayinin yoğun olduğu Kocaeli’de gerçekleşen deprem ulusal afet kabul edildi. Deprem tarihinde milat olarak değerlendirilen Marmara Depremi tüm ülkede afet farkındalığı yaratmıştı. Deprem yönetmeliği dahi güncellenmişti. Maalesef bu depremden 24 yıl sonra olan Maraş depreminde ülke olarak depremden ders almadığımızı acı bir şekilde gördük.
Denetimsizlik, beceriksizlik nedeniyle onlarca can hayatını kaybetti. Hala aynı ihmalleri konuşuyoruz. 99 depremi sonrası yaşanan bu yıkım ülkemizde deprem bilincinin oluşmadığını gösteriyor.
6 Şubat depreminin yıl dönümünde deprem riskinin büyük olduğu Kocaeli’yi konuşmak istiyorum. Tüm ülkede olduğu gibi Kocaeli’de de deprem gerçeğini siyasetin üstüne taşıyamadık. İlimizde Büyükşehir Belediyesi ve İnşaat Mühendisleri Odası Maraş depreminin ardından Yapı Envanter Çalışması başlattı. Yani Marmara depreminden yıllar sonra böyle bir çalışma başlatıldı...
Çalışma kapsamında 2007 yılı öncesi inşa edilen 177 bin 373 yapı tek tek incelendi. Binaların tek tek röntgeninin çekildiği çalışmada kentsel dönüşümün altyapısı oluşturuldu. Dosya şu anda bakanlıkta. Ne yazık ki henüz somut bir adım göremedik.
Kocaeli’de çok sayıda eski bina var. Öncelikle eski binalar için çözüm gerekli. Özellikle İzmit merkezde bulunan yüksek katlı eski binaların gerek yerinde dönüşüm gerekse kentsel dönüşüm ile yeniden inşa edilmesi gerekiyor. Kentsel dönüşüm sadece kamu ve belediye ile sonuçlanabilecek bir iş değil. Özel sektörün bu dönüşüme ortak edilmesi gerekiyor. Böylece kentsel dönüşümün hızlanması planlanabilir.
Dönüşümün yanı sıra AFAD ve belediyelerin şehir genelinde oluşturduğu acil durum planları herkes tarafından bilinmeli. Tüm Kocaelili vatandaşların bu konuda bilinçlendirilmesi gerekli. Tüm vatandaşlara ilk yardım eğitimi verilmeli. Yetkililerin belli aralıklarla deprem toplanma alanlarını denetlemesi lazım.
Kocaeli’nin depreme hazırlığı şeffaf bir şekilde kamuoyu ve şehrin tüm paydaşları ile paylaşılmalı.
İlimizdeki ekskavatör sayısı yeterli mi, dozer sayısı ne durumda? Yeterli operatörümüz var mı? Mesela özel firmaların vinç ve ekskavatör sayılarını Kocaeli Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve AFAD biliyor mu? Valilik vatandaşları bilinçlendirmek için toplumsal projeler yapıyor mu? Bu soruları depremin yıl dönümünde bir kez daha dile getirmek istedim çünkü cevaplar bu şehir için hayati derecede önemli.