Karabasan Nedir? (Uyku Felci)

Hem mental hem de fiziksel etkileri olan karabasan uyku felci anlamına geliyor. Karabasana yakalanan bir bireyin yaşadıkları psikolojik açıdan değerlendiriliyor. Kişinin uyanık olduğu halde hareket edememesiyle karakterize edilen uyku bozukluğu durumu olan karabasan genellikle REM uykusu sırasında yaşanıyor. Peki, karabasan nedir? Karabasan İslamiyet'te nereden gelir? İşte merak edilen karabasan detayları..

Karabasan Nedir?

Karabasan, halk arasında genellikle uyku sırasında kişiye çöken ve onu hareket edemez hale getiren ve boğuluyormuş hissi veren bir durum olarak tanımlanır. Bilimsel adı sleep paralysis olan uyku felcidir.

Karabasan Neden Gelir? (İslami)

İslam’da karabasan genellikle cinlerin musallat olması, kişinin manevi zayıflığı, namazı terk etmesi, duasız uyuması gibi sebeplerle açıklanır. Bazı İslam âlimlerine göre, kişi Allah’a sığınmazsa ve sürekli günah işlerse, karabasan ona zarar verebilir. İslamiyet'e göre karabasandan korunmak için yatmadan önce Ayetel Kürsi, Felak, Nas surelerini okumak, abdestli uyumak ve besmele çekerek uyumak gerekiyor.

Karabasan Nasıl Gelir?

Uykuya dalarken ya da uyanırken beyin uyanık olur ama vücut hala uykudadır. Bu esnada kişi hareket edemez, konuşamaz ve nefes almakta zorlanır. Odada bir varlık hisseden bireyler bu duruma hem bilimsel olarak uyku felci hem de halk arasında karabasan çökmesi denir.

Karabasan Kimlere Çöker?

- Düzensiz uyuyanlar

- Stresli bireyler

- Uykusuzluk yaşayanlar

- Sırt üstü yatanlar

- Psikolojik travma geçirenler

- İslami bakışla ibadetlerini aksatanlar, koruyucu dualar okumayanlar

Karabasan Belirtileri Nelerdir?

- Uyanıkken hareket edememek

- Göğüste baskı hissi

- Boğuluyormuş gibi hissetmek

- Korku, panik ve terleme

- Odada birinin varlığını hissetmek

- Gözleri oynatabilmek ama bedeni hareket ettirememek

Karabasan Öldürür Mü?

Karabasan (uyku felci) ölümcül bir durum değildir. Oldukça rahatsız edici ve korkutucu olabilen karabasan hissi fiziksel olarak zarar vermez. Ancak kalp hastası olanlar için ani stres tetikleyici olabilir. Psikolojik travmaya neden olabilir.

Uyku Felci Nedir?

Uyku felci REM uykusu sırasında bedenin geçici olarak felç olması halidir. Kişi uyanıktır ama hareket edemez. Beyin ve bilinç uyanmıştır ancak kaslar uyku durumuna devam eder.

Uyku Felci Neden Olur?

REM uykusunun bozulması

Stres ve kaygı

Düzensiz uyku

Gece geç saatte yemek

Sırt üstü yatmak

Uyku apnesi veya narkolepsi

Rüyadan Uyanamamak (Lucid Rüya - Kabus Döngüsü)

Bu durum kişinin kabus gördüğü halde uyanamaması veya aynı kabusu tekrar tekrar yaşaması şeklinde olur. Genellikle yorgunluk, uyku bozuklukları, bilinçli rüya görme denemeleri, yoğun korku ve kaygı durumlarında meydana gelir.

Karabasan Psikolojik Etkileri

Karabasan ya da bilimsel adıyla uyku felci kişi uyanık olduğu halde hareket edememesiyle karakterize edilen bir uyku bozukluğudur. Genellikle REM uykusu sırasında ya da hemen sonrasında meydana gelir. Uyku felci sırasında kişi gözlerini açabilir, nefes alabilir ama konuşamaz ya da vücudunu hareket ettiremez. Çoğu zaman buna halüsinasyonlar, yoğun korku, boğulma hissi gibi rahatsız edici belirtiler eşlik eder. Bu durumun psikolojik etkileri şunlardır:

- 1. Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları: Karabasan deneyimleyen kişilerde uykuya dalma korkusu gelişebilir. Tekrarlayan karabasanlar, genel anksiyete bozukluğu ya da panik atak belirtilerini tetikleyebilir.

- 2. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Benzeri Belirtiler: Şiddetli ya da sık yaşanan karabasanlar, kişide travmatik bir deneyim gibi iz bırakabilir. Kabuslarla birleştiğinde, gece terörü ya da TSSB benzeri bir psikolojik tablo oluşabilir.

- 3. Depresyon: Uyku bozuklukları depresyonla ilişkilidir. Karabasan yaşayan kişilerde sürekli yorgunluk, uykusuzluk, umutsuzluk hissi gelişebilir.

- 4. Halüsinasyonlarla Başa Çıkma Güçlüğü: Uyku felci sırasında görülen gerçekdışı varlıklar (gölge insanlar, bastıran bir yaratık vb.), bireyde gerçeklik algısının bozulduğu hissini uyandırabilir. Bu da özellikle psikoz geçmişi olan bireylerde ruhsal dengeyi sarsabilir.

- 5. Sosyal İzolasyon ve Uyku Kaçınması: Kişi bu durumu paylaşmaktan çekinebilir, utanabilir ya da çevresi tarafından ciddiye alınmadığını düşünebilir. Bu da yalnızlık hissi ya da uyumaktan kaçınma davranışına yol açabilir.

Karabasan Ne Zaman Yardım Alınmalı?

Eğer karabasanlar haftada birkaç kez oluyorsa, günlük yaşamı etkiliyorsa, korku ve anksiyete ya da depresyonla birlikteyse, uykuya dalmakta ciddi sorun yaratıyorsa bir psikiyatrist veya klinik psikolog ile görüşmek faydalı olacaktır.