Türkiye ve Suriye’de Anayasa Süreci

Türkiye'de son dönemde yaşanan siyasi gelişmeler, Suriye ile paralel bir süreç içerisinde ilerliyor. Özellikle yeni anayasa hazırlıkları, Türkiye ve Suriye'deki Kürt topluluklarını ilgilendiren kritik bir mesele haline gelmiş durumda. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin, teröristbaşı Abdullah Öcalan'a yönelik çağrısının ardında da bu sürecin olduğu belirtiliyor. Ankara kulislerinde uzun süredir konuşulan bu iddialar, Türkiye'nin son Şam Büyükelçisi Ömer Önhon'un açıklamalarıyla daha da somut bir hale geldi.

Türkiye ve Suriye'de Eşzamanlı Anayasa Süreci
Ömer Önhon, gazeteci Cansu Çamlıbel'e verdiği röportajda Türkiye ve Suriye'deki anayasa süreçlerinin birbirinden bağımsız değerlendirilemeyeceğini vurguladı. Türkiye'deki Kürt meselesinin ve Suriye'deki Kürtlerin konumunun, birbirini doğrudan etkileyen unsurlar olduğunu belirtti. Önhon’a göre, Suriye'deki anayasa çalışmalarıyla Türkiye’de devam eden yeni anayasa hazırlıkları, Kürt topluluklarının hak ve statüsü açısından doğrudan ilişkili.

"Şu bir gerçek ki bu iki ülkede olan bitenler bir şekilde birbirini etkileyecek. Yani bunlar bir bütünün parçası. Hem Türkiye'de hem Suriye'de yeni anayasa hazırlanıyor. Bu yeni anayasanın temel olgularından biri de Kürt asıllı vatandaşlar. Orada bir gelişme yaşandığında, buradaki insanlar emsal olarak gösterebilir mi acaba?" diyen Önhon, Suriye’de yaşanacak gelişmelerin Türkiye'deki Kürt siyasi hareketini doğrudan etkileyeceğini ifade etti.

Türkiye, PKK ve YPG Ayrımı Üzerine Tartışmalar
Önhon, PKK ve YPG arasındaki ilişkinin sahadaki durumla doğrudan bağlantılı olduğunu belirtti. "Benim zamanımda YPG, PKK idi" diyen eski büyükelçi, Türkiye'de PKK'nın bittiğine dair söylemlere şüpheyle yaklaştığını dile getirdi. Ona göre PKK, büyük ölçüde Suriye'ye kayarak orada yeni bir yapı oluşturmuş durumda. Türkiye’deki siyasi aktörlerin Suriye’deki gelişmelere dair attığı adımlar da doğrudan bu gerçekle bağlantılı.

Öte yandan, Türkiye’nin anayasa süreci ile Suriye’deki federatif ya da adem-i merkeziyetçi yönetim arayışları da birbirine paralel ilerliyor. Önhon’a göre Suriye'deki Kürtler, belli bir otonomi veya adem-i merkeziyetçi bir yapı talep ediyor. Türkiye'nin de benzer taleplerle karşılaşması olası.

Devlet Bahçeli’nin, DEM Parti'nin Abdullah Öcalan’la görüşmesine destek vermesi ve ardından Öcalan’a “Silahları bırak, terörü lağvet” çağrısında bulunması, Türkiye’de büyük bir yankı uyandırdı. Bahçeli’nin bu çıkışı, Suriye’de devam eden anayasa süreci ile doğrudan bağlantılı olarak yorumlanıyor.

Bu süreçte DEM Partili heyetin, Öcalan ile üç defa İmralı’da görüşmesi sağlandı. Öcalan’ın yaptığı açıklama ile PKK’nın silah bırakmaya hazır olduğunu ancak bazı şartlarının olduğu belirtildi. PKK, Öcalan'ın çağrısına şartlı olarak olumlu yanıt verdiğini açıkladı.

Bahçeli’nin en dikkat çekici önerisi ise sürecin bir kongre ile tamamlanması yönünde oldu. MHP lideri, PKK’nın kendi kongresini toplayarak kendini feshetmesini ve bunun da Muş'un Malazgirt ilçesinde 4 Mayıs 2025'te gerçekleşmesini önerdi. Bu çağrı, Ankara kulislerinde, hem Türkiye’nin iç barış süreci hem de Suriye’deki anayasa süreci açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.

Suriye ve Türkiye: Gelecekte Ne Olacak?
Türkiye’nin Dışişleri, Savunma Bakanlıkları ve MİT Başkanı'nın Şam’a giderek eski Suriye Dışişleri Bakanı Faruk el-Şara ile görüşmesi, Suriye'deki sürecin Türkiye açısından ne denli önemli olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Görüşmelerde, Şara ile Mazlum Abdi arasında yapılan anlaşmanın detaylarının da ele alındığı belirtiliyor.

Ankara’daki değerlendirmelere göre, Suriye’de Kürtlere verilecek haklar, Türkiye’deki Kürt hareketi için bir emsal teşkil edebilir. Suriye'deki olası bir federatif yapının, Türkiye’de anayasa sürecini nasıl etkileyeceği ise önümüzdeki dönemde netleşecek. Ancak Bahçeli'nin çıkışı, bu sürecin Ankara tarafından yakından takip edildiğini ve Türkiye'de de bazı adımların atılmakta olduğunu gösteriyor.

Türkiye’de anayasa değişikliği çalışmaları devam ederken, Suriye'deki gelişmelerin nasıl şekilleneceği ve Türkiye’de nasıl bir karşılık bulacağı merakla bekleniyor. Bahçeli’nin Öcalan’a yaptığı çağrı, bir dönüm noktası olabilir mi? PKK gerçekten kendini feshedecek mi? Tüm bu sorular, önümüzdeki dönemde hem Türkiye’nin hem de bölgenin kaderini belirleyecek kritik unsurlar olarak karşımıza çıkıyor.