İbrahim Yumaklı: Uygunsuz ürünleri imha ediyoruz

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2026 yılı bütçe görüşmelerinin ardından milletvekillerinin eleştirilerini ve sorularını yanıtladı. "Üreticiye verilen desteklerin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın (GSYH) yüzde 1'inden daha az olmasına" ilişkin eleştirileri yanıtlayan Yumaklı, bunun sadece üreticilere doğrudan verilen desteklerle sınırlı olmadığını söyledi. Yumaklı, tarım sektörü için yatırım ödenekleri, kredi sübvansiyonları, müdahale alımları ve ihracat desteklerinin de üreticiler için verilen destekler arasında yer aldığının altını çizerek, "Toplam itibarıyla GSYH'nin yüzde 1,14'üne denk geliyor, 888 milyar lira." ifadesini kullandı.

ÇİFTÇİ SAYISI

Çiftçi sayısı ve ekili alanlarla ilgili soruya yanıt veren Yumaklı, "Çiftçi sayısı, 2021'de 2 milyon 173 bin 9 kişiydi, 2025 itibarıyla 2 milyon 363 bin 734 kişiye yükseldi. Alan, 2021'de 151 milyon 642 bin 705 dekardı, 2025'te 170 milyon 126 bin 627 dekar oldu." ifadelerini kullandı.

"GENÇLERİ TARIMSAL ÜRETİMİN İÇERİSİNDE TUTMAMIZ GEREKİYOR"

Bakan Yumaklı, işlenmeyen tarım arazilerinin ekonomiye kazandırılması konusunda çıkarılan yasaya uygun olarak işlemleri yaptıklarına işaret ederek, bu konuda büyük bir farkındalık oluştuğunu ifade etti. Çiftçilerin yaş ortalamasına ilişkin de Yumaklı, ortalama çiftçi yaşının, Avrupa Birliği'nde 2013'te 51 iken 57'ye yükseldiğini, ABD'de 2022 verisine göre 58 olduğunu ve Türkiye'de ise 57 olarak hesaplandığını aktardı. Yumaklı, tarımsal desteklerden yararlanan genç çiftçi oranının 2023'te yüzde 12,6 olarak tespit edildiğini belirterek, "2024'te yüzde 13,5, 2025'te yüzde 14,7'ye çıktı. 2013'ten bugüne kadar alırsak 3 bin 548 projeye, 5,2 milyar liralık reel hibe verildi. Ama en önemlisi IPARD destekleri, kırsal kalkınma destekleri ve diğer özel projelerle bu kardeşlerimizi tarımsal üretimin içerisinde tutmamız gerekiyor." diye konuştu.

"İHRACAT PAYIMIZ YÜZDE 0,77'DEN YÜZDE 1,5'A ÇIKTI"

Türkiye'nin tarımda net ihracatçı olduğuna ilişkin açıklamalarına yönelik eleştirilere değinen Yumaklı, "Bizim dünya ihracatındaki gıda ve tarım ürünlerindeki payımız yüzde 0,77'den yüzde 1,5'a çıktı. 186 ülke, 2 bin 218 çeşit ürün, dünya ihracatındaki payı 112 milyar dolar." bilgisini paylaştı.

PESTİSİT KULLANIMI

Pestisitlerin denetlenmesine yönelik soruyu da yanıtlayan Yumaklı, şunları söyledi: "Dünyada pestisit kullanımı, hektara Japonya'da 10, Hollanda'da 7, İtalya'da 4,2, ülkemizde 2,4 kilogram. Hem pestisit kalıntısının çıkmaması hem de tavsiye dışı kullanımın olmaması için mümkün olduğu kadar risk bazlı ve istatistiksel metotlarla pestisit denetimlerini yürütüyoruz. Uygunsuz ürünleri imha ediyoruz. Bitki koruma ürünlerini kayıt altına alacak ve standart doz aşımı dışında alım satım ve kullanımına izin verilmeyecek yeni bir uygulamayı da hayata geçirmiş olacağız." Yumaklı, buğday üretimine verilen desteklerin hesaplanma yöntemi hakkında bilgi verdi. Yumaklı, süt tozu ithalatının söz konusu olmadığını vurguladı.

KAHVERENGİ KOKARCA İLE MÜCADELE

Kahverengi kokarca ile ilgili eleştirilere işaret eden Yumaklı, insan sağlığına zararının olup olmadığını Sağlık Bakanlığına sorduklarını, herhangi bir olumsuz bildirim almadıklarını söyledi. Kahverengi kokarcanın ilk defa 2017'de görüldüğünü anlatan Yumaklı, bunun uzun soluklu mücadele olduğunu dile getirdi. Yumaklı, bu dönemde sahada ve kırsalda 1,3 milyon binayı ilaçladıklarını belirtti.

TARSİM İLE İLGİLİ YAPILAN YENİLİKLER

Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, TARSİM ile ilgili yapılan yeniliklere de değinerek, limon, mandalina ve portakal gibi ürünlerde sıcak hava zararı ve güneş yanıklığı riskinin tamamen teminat kapsamına alındığını ifade etti. Üreticilerin sesini dinlediklerini ve temel sigorta paketi oluşturduklarını vurgulayan Yumaklı, zirai don teminatını prim desteğini yüzde 70'e çıkardıklarını anımsattı.

"ÖZELLEŞTİRME KAPSAMOINDA HERHANGİ BİR ŞEKER FABRİKASI YOK"

Yumaklı, şeker fabrikalarının özelleştirilmesine ilişkin soruları şöyle yanıtladı: "Türk Şeker 14 fabrikası ve sektördeki yüzde 36 pazar payıyla şeker sektöründe lider konumda ve piyasa düzenleyici bulunuyor. Özelleştirilerek kapanan herhangi bir fabrika yok. Burada, pancar üretimi 2 milyon 107 bin ton, şeker üretimi 329 bin ton. Halihazırda özelleştirme kapsamında herhangi bir şeker fabrikası yok."

"600 MİLYON LİRALIK CEZA UYGULANDI"

Nişasta bazlı şekerde de yüzde 2,5 kotanın değişmesinin söz konusu olmadığının altını çizen Yumaklı, şeker sektörünün denetiminin Bakanlığa geçtikten sonra şeker şirketlerinin denetiminin 4 kat arttığını dile getirdi. Özellikle nişasta bazlı şeker fabrikalarının her 15 günde bir yerinde kontrol edildiğini belirten Yumaklı, "2025'te denetim sayısı 2 bine çıktı. Usulsüzlükler tespit edildi mi? Evet. Bununla ilgili de 600 milyon liralık ceza uygulandı." diye konuştu.

9 BİN 957 HEKTAR ALAN TAHSİS EDİLDİ

Bakan Yumaklı, Cumhurbaşkanlığı kararıyla orman sınırı dışına çıkarılan alanın 4 bin 668 hektar olduğunu belirterek, buna karşılık hazineden orman tesis etmek üzere 9 bin 957 hektar alanın tahsis edildiğini söyledi. Orman yangınlarında insan faktörünün etkisine dikkati çeken Yumaklı, her yangın için soruşturmanın otomatik olarak açıldığını kaydetti.

BÜTÇELER KABUL EDİLDİ

Komisyonda, Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Su Enstitüsü ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün 2026 yılı bütçeleri kabul edildi.