Zehirlenmelerin ardındaki korkunç şüphe: O ürünleri kimler satıyor?

Türkiye’de peş peşe gelen gıda zehirlenme vakaları gündeme oturmuş durumda. Bugün İstanbul’da 25 kişi gıda zehirlenmesi dolayısıyla hastaneye kaldırılırken Kocaeli’nin de Gebze ilçesindeki bir özel okulda 14 öğrenci yedikleri tavuk dolayısıyla zehirlendi. Bu konuda Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan denetimlerin yeterliği sorgulana dursun olayın bir diğer yüzünü zincir marketler oluşturuyor. Peki zincir marketler bu işin neresinde?

EKONOMİ VE AHLÂK

Ekonomik gerilemenin ilk çürüttüğü yerlerin başında toplumsal ahlâk yer alıyor. Geçim kaygısı ve yüksek kâr elde etme hırsı birçok sektörde niteliği değil niceliğin ön planda tutulmasına sebep oluyor. Özellikle küçük işletmeler kâr oranlarını artırmak için kendilerine yeni yollar arıyorlar. İşte bu noktada bu işletmelerin radarına zincir marketler takılıyor.

ZİNCİR MARKETLER VE GIDA İŞLETMELERİ

İddialara göre işletmeler son tüketim tarihi geçmiş olan ürünleri (tavuk, bu ürünlerin başında yer alıyor) zincir marketlerden piyasa fiyatından yarı yarıya daha ucuz bir fiyata satın alıyor ve müşterilerine sunuyor. Böylece kâr oranını artırıyor.

ZİNCİR MARKETLER BUNU NEDEN VE NASIL YAPIYOR?

Peki zincir marketler bu ürünleri neden satıyor? Bu soruya yanıt bulabilmek için bu firmaların çalışma koşullarına göz atmakta fayda var. Bu işletmeler tüm şubelerinde bir müdür, bir müdür yardımcısı ve kasiyer(ler) çalıştırıyor. Bu sistemde şubeler kendi içlerinde özerk bir yapıya sahip. Verilen unvanlarla bir ‘kariyer’ imajı yaratsa da aslında bu bir sorumluluk devri. Burada ulaşılması gereken ‘satış hedefleriyle’ şubeler arasında rekabet oluşturuluyor. Normal şartlarda tarihi geçen her ürün ‘fire’ olarak yazılması gerekiyor ancak bu durum ‘özerk şubenin’ verilen hedeflere ulaşmasının önündeki engel oluyor. Bu sebeple çalışanlar da ‘fire’ yazmamak için bu ürünleri talep edenle kişilere satma yoluna gidiyor. Yani burada da yüksek kâr hırsı ve ahlâk sorunu kendisini var ediyor.

TÜM BU OLANLAR BİLİNMİYOR MU?

Bahsettiğimiz bu süreç birçok insan tarafından kesin olarak biliniyor. Buradaki ilişkiler ağı gizli bir şey değil. Gıda zehirlenmeleri dolayısıyla yaşanan acı olaylar bu alandaki denetimlerin ciddiyetinin gözden geçirilmesini ve zincir marketlere bir düzenleme getirilmesi gerektiğini gösteriyor.