Bilimsel üretim performansı… İşte bizi rektörlerin bilim karnesi!

Türkiye'nin akademik liderlerinin uluslararası bilim dünyasındaki yeri merak ediliyor. Oksijen'den Baran Can Sayın'ın haberine göre, üniversitelerin yöneticisi olan 202 rektörün bilimsel üretim performansı, akademide kabul gören objektif bir gösterge olan h-indeksi ile analiz edildi. Ortaya çıkan tablo, Türk akademisinin durumu hakkında çarpıcı ipuçları veriyor. Rektör performansı ve akademik başarı kriterleri bu araştırmayla gözler önüne seriliyor.

TÜRKİYE ORTALAMASI: PROFESÖRLÜK STANDARTLARININ GERİSİNDE

Yapılan kapsamlı incelemede (Google Scholar, Scopus, SOBİAD verileri kullanılarak), Türkiye'deki rektörlerin h-indeksi ortalaması 17.7 olarak belirlendi. Bilimsel performans değerlendirmesinde fizikçi Jorge E. Hirsch'in kriterleri dikkate alındığında bu durum alarm verici. Profesörlük seviyesi için beklenen h-indeks değeri 18 olarak kabul edilir. Ancak, incelenen 202 rektörden sadece 63'ü bu eşiği geçebildi. 139 rektör (%69) profesörlük için gerekli olan akademik performansın altında kaldı.

ÇARPICI DÜŞÜK PERFORMANS: 10'UN ALTINDAKİ REKTÖRLER

Performans dağılımının alt ucu endişe verici boyutlarda:

60 rektörün h-indeksi 10 ve altında.

10 rektörün h-indeksi 3 ve altında.

2 rektörün h-indeksi sadece 1:

Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Aydın (1 makale) ve Fatih Sultan Mehmet

Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Şimşek (70 makaleye rağmen).

Ankara Bilim Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yavuz Demir'in verilerine ise ulaşılamadı.

UMUT VEREN TABLO: SIRA DIŞI VE EŞSİZ BİLİM İNSANLARI

Araştırma, ülkemiz akademisi için umut veren isimleri de ortaya çıkardı. Hirsch'in kriterlerine göre:

"Sıra dışı bilim insanı" sınırı olan h-indeks 40'ın üzerinde 13 rektör bulunuyor.

"Eşsiz bilim insanı" seviyesi olan h-indeks 60'ın üzerinde ise sadece 3 rektör var:

Prof. Dr. Metin Sitti (Koç Üniversitesi): 132 h-indeks (60,746 atıf) - Dünya çapında bir performans.

Prof. Dr. İlhami Gülçin (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi): 114 h-indeks.

Prof. Dr. Yusuf Yılmaz (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi): 63 h-indeks.

PRESTİJLİ ÜNİVERSİTELERİN REKTÖRLERİNİN PERFORMANSI

Öğrencilerin en çok tercih ettiği üniversitelerin rektörlerinin karnesi ise şöyle:

Koç Üniversitesi (Metin Sitti): H-indeks 132 - Atıf 60,746 (Açık ara lider).

Sabancı Üniversitesi (Yusuf Leblebici): H-indeks 54 - Atıf 16,943.

İstanbul Teknik Üniversitesi (Hasan Mandal): H-indeks 27 - Atıf 2,627.

Boğaziçi Üniversitesi (Naci İnci): H-indeks 16 - Atıf 718.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ahmet Yozgatlıgil): H-indeks 15 - Atıf 1,141.

Bilkent Üniversitesi (Kürşat Aydoğan): H-indeks 10 - Atıf 582.

Galatasaray Üniversitesi (Abdurrahman Muhammed Uludağ): H-indeks 9 - Atıf 189.

KOCAELİ’DEKİ REKTÖRLERİNİN PERFORMANSI

Araştırmada, Kocaeli’de bulunan 3 üniversitenin rektörlerinin de karnesi ortaya çıktı. Buna göre, Kocaeli Üniversitesi Rektörü Nuh Zafer Cantürk’ün H-indeks 18 oldu. Gebze Teknik Üniversite Rektörü Hacı Ali Mantar’ın H-indeksinin ise 15 olduğu belirtildi. Kocaeli’nin tek özel üniversitesi olan Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Rektörü Muzaffer Elmas’ın indeksinin ise 8.

REKTÖRLER HANGİ ALANLARDAN GELİYOR: BRANŞ DAĞILIMI

Rektörlük pozisyonlarında belirli akademik disiplinlerin ağırlığı dikkat çekiyor. Mühendislik yüzden 25 ile en yüksek branşken, sırayla, 20.5'la tıp, yüzde 6'yla işletme ve ilahiyat, yüzde 4'le tarih geliyor.

H-İNDEKSİ NEDİR

Bir akademisyenin bilimsel etkisini ve üretim sürekliliğini ölçmede h-indeksi altın standart kabul ediliyor. Basitçe: "h" sayıda makalenin, en az "h" kere atıf aldığı değerdir. Örneğin, h-indeksi 10 olan bir bilim insanının 10 makalesi en az 10'ar kez atıf almış demektir. Bu sistem, tek bir çalışmayla yüksek atıf almayı veya çok sayıda düşük etkili makaleyi değil, tutarlı ve etkili akademik üretimi ödüllendirir. Akademik değerlendirme süreçlerinde kritik rol oynar.