929 yıl önce Türk akınlarına karşı inşa edilmişti, geriye kalıntıları kaldı

Başiskele’nin Kullar Paşadağı mevkiinde yer alan kale, Bizans İmparatoru I. Aleksios Komnenos tarafından 1096 yılında inşa ettirildi. Kale, Türklerin Bithynia’ya olan baskılarını ve Sakarya Irmağı’nı geçerek Nikomedia’yı tehdit etmelerini engellemek amacıyla İzmit - Sapanca arasında stratejik bir noktada kuruldu. Yapı bugün "Paşa Kalesi" olarak adlandırılsa da, I. Aleksios Komnenos’un tarihçi kızı Prenses Anna Komnenos’un eserlerinde, kalenin sağlamlığı dolayısıyla "Demir Kale" olarak anıldığı belirtiliyor. Günümüzde, ormanlık alan içinde kaybolmuş olan kalenin kalıntıları yaklaşık iki metre yüksekliğinde moloz taş duvarlardan oluşuyor. Şu an sadece kalıntıları bulunan kale, ormanın içinde kalması sebebiyle de pek kimse tarafından bilinmiyor. Bu tarihi kalıntılar ise gün yüzüne çıkarılmayı bekliyor.

KULLAR İSMİ BU KALEDEN GELİYOR

Kullar Paşadağı Kalesi olarak bilinen bölgenin tarihteki adı ise Demir Kale anlamına gelen Sidera. Kale Roma dönemine kadar uzanan tarihe sahip stratejik bir yapı. Günümüze ulaşan kalıntıları ise oldukça sınırlı. Yapının büyük bir kısmı ise toprak altında. Özellikle Bizans İmparatorluğu döneminde önemli savunma merkezi olarak kullanılan kale, Osmanlı-Bizans savaşlarına tanıklık etmiş ve Osmanlı Devletinin yayılma sürecinde kritik rol oynadı. Aynı zamanda Kullar ismi de bu kaleden geliyor. Zamanla ‘Kollar’ ismi ‘Kullar’ olarak değişime uğradığı biliniyor. Kalenin inşası, Bizans İmparatoru Aleksios Komnenos tarafından 1096 yılında başlatıldı. Kale, Bithynia bölgesini Türk akınlarına karşı korumak için stratejik noktada kuruldu. Şu an ağaçlık olan bölgenin bir zamanlar İzmit’i tamamen gören hakim bir tepe olduğu biliniyor.

KRİTİK NOKTADA YER ALIYOR

Bizans’ın ilk kadın tarihçisi Anna Komnena’nın kitaplarında aktardığı bilgilere göre, kalenin yüksek ve kalın duvarlarla çevrili güçlü bir yapıya sahip olduğunu belirtiliyor. Bu nedenle Sidera yani Demir Kale olarak o zamandan beri anılmaya devam etti. İmparator Aleksios, kale inşaatı için büyük bütçe ayırmış ve kalenin yapımını bizzat denetlediği biliniyor. Kale, Bizans İmparatorluğu’nun Anadolu’daki sınırlarını güvence altına almak amacıyla önemli rol oynadı. Özellikle Koyunhisar Savaşı gibi tarihi olaylara ev sahipliği yapmış ve stratejik konumu nedeniyle bölgenin kontrolünde kritik merkez oldu.