George Orwell, hislerin matematiği ve 2+2=5!

George Orwell’in 1984 isimli romanının 2+2=5 işleminde "5" yanlışlıkla çıkarılmış ve böylece sadece "2+2=" olarak çevrilmiştir. Muhtemelen bir dizgi hatasından kaynaklanan bu hata, 1987 baskısına kadar metnin tüm sonraki baskılarında devam etmiş ve Türkiye’de yapılan baskıların bir bölümünde de bu hata aynı şekilde kalmıştır.

Devam eden yıllarda bu baskı hatasında Orwell'in orijinal daktilo yazısına dayalı bir düzeltme yapılmıştır. Bu durum uzun süre Orwell’in niyetinin yanlış yorumlanmasına neden olmuştur. 2+2= işleminin sonucunun boş bırakılması okuyucuda “Bir umut var” duygusu uyandırmıştır. Sonuçta hatanın düzeltilmesi ile umut yerini tekrar karamsarlığa bıraktı!

Peki günlük hayatta 2+2 her zaman 4 ediyor mu? Bazen hislerin ve kalbin matematiği devreye giriyordur.

Elinde tebeşir tahta önünde bir öğretmen hayal edelim. Tahtada kocaman “2+2=4” yazıyor. Ön sıradaki öğrencilerden biri parmağını kaldırıyor ve gülümseyerek diyor ki: “Ama hocam, kalbim öyle hissetmiyor; bence 5!”

Çünkü bu ülkede, bu çağda, hepimiz o çocuğuz biraz. Gerçeği biliyoruz ama hissettiğimiz, inandığımız, görmek istediğimiz şey başka.

Akıldan çok hislerin konuştuğu bir çağdayız. Ekonomiden sanata, spordan siyasete gündelik tartışmalara kadar herkesin elinde kendi gerçeği var. “Ben böyle hissediyorum o zaman doğrudur.” Bazen günümüzde bu sözün önünde durmak o kadar zor ki.

2+2’nin 4 ettiği biliniyor ama baskılar, yankı odaları ve suskunluk sarmalı... Yoğun hisler içinde gerçeklik yenilebiliyor. “Duygusal gerçeklik” çağında 2+2 bazen 5 bazen de 3 yapıyor.

Elbette hissetmek, insana özgü bir güç. Aşk da, sanat da, umut da oradan doğuyor. Ama eğer her şey duygulara bırakılırsa, gerçeğin anlamı kalmıyor. Her kafadan bir “Bence” çıkıyor, herkesin kendi doğrusu oluyor. O zaman ne ortak bir akıl kalıyor, ne de ortak bir gelecek.

Bilim ve hislerin eşitliği üzerinden ilerlemek belki de en doğrusu olacaktır. Bir kulağımız beynimizde bir kulağımız kalbimizde... Birinin baskın olması ortaya duygusuz bir sistem çıkarabiliyor veya kaos doğurabiliyor.

Hayatın doğrusu belki 4’tür ama kalbin “5” deme cesaretini de büsbütün kaybetmemek gerek. Çünkü bazen ilerleme, tam da o küçük “Yanılma cesareti”nden doğar.

Orwell’in çizdiği dünya, katı bir ütopyaydı. “Yanılma cesaretini” kaybetmemek ve “Gerçekten” kopmama dileğiyle...

***

CHP Kocaeli Olağan İl Kongresi tamamlandı. Genel Yayın Yönetmenimiz Cansu Kızılkaya “Fatma Kaplan Hürriyet’in matematiği yine şaşmadı” başlık bir yazı kaleme aldı. Hürriyet, 2+2’nin 4 ettiğini bilerek “5” deme cesaretini gösterdi.