Onlar ne işte ne de okulda; İşte Kocaeli’nin ev gençleri!

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından hazırlanan "Genç kuşakta Ne eğitimde ne istihdamda olanların çok boyutlu analizi" araştırmasına göre Türkiye'de ne işte ne de eğitimde olan 2,3 milyon genç bulunuyor. Bu gençlerden sadece 632 bini iş arıyor. İş aramayan gençlerin sayısı ise 1 milyon 668 milyon.

KADINLAR DAHA FAZLA

Rapora göre NEET grubunun yaklaşık üçte ikisini kadınlar oluştururken, kadın NEET’lerin çok büyük bir kısmı (yüzde 78,9), çalışmama nedenini “ev işleriyle meşgul olma” veya “çocuk bakımı” olarak gösteriyor. Erkek NEET'lerde en yaygın gerekçe "sağlık sorunları veya engellilik" (yüzde 34,9) ile "kişisel nedenler" (yüzde 45,8) olarak öne çıkıyor. Yaklaşık 670 bin genç erkek, eğitimini tamamladığı hâlde çalışmıyor ve iş aramıyor.

BÖLGESEL EŞİTSİZLİKLER

BETAM’ın analizinde, Türkiye’de NEET’in en çarpıcı yapısal özelliğinin bölgesel eşitsizlikler olduğu belirtilirken en yüksek oranların Güneydoğu Anadolu (yüzde 31,5) ve Orta Anadolu (yüzde 28,3) bölgelerinde olduğunun bilgisi verildi. Farkın, kırsal alanlarda tarım dışı iş olanaklarının sınırlılığı ve aile içi ücretsiz emeğin yaygınlığıyla yakından ilişkili olduğu tespiti yapıldı. En düşük NEET oranının ise yüzde 12,8 ile İstanbul’da olduğu paylaşıldı.

NE EĞİTİMDE NE İSTİHDAMDA

TÜİK verilerine göre, Kocaeli’nin de içinde bulunduğu Doğu Marmara bölgesinde toplam genç nüfus 1 milyon 76 bin 763 kişi. Bunların 511 bin 164’ü kadın, 565 bin 599’u ise erkek nüfus. Doğu Marmara’da ne eğitimde ne istihdamda olanların sayısı ise 16 bin 999 kişi. Bunların 113 bin 317’si kadın, 54 bin 682’si ise erkek. Bu bölgede NEET grubunda iş arayanların sayısı ise sadece 57 bin 969 kişi. Kadın sayısı 31 bin 444 olurken, erkek sayısı ise 26 bin 525 kişi. Eğitim seviyelerine göre NEET'te iş arayanların sayısında bakıldığında ise Doğu Marmara Bölgesinde lise altı sayısı 14 bin 383 kişi, lise seviyesinde 26 bin 960 kişi ve lise üstü seviyesinde olan kişi sayısı ise 16 bin 626 kişi.

İŞ ARAYANLARIN ORANI YÜZDE 34.5

Kocaeli’nin de içinde bulunduğu Doğu Marmara bölgesi, bölgelere göre genç nüfusta NEET oranı en düşük ikinci bölge. Doğu Marmara bölgesinde NETT oranı sadece 15.6 olduğu belirtildi. Doğu Marmara bölgesinde kadın NETT oranı ile erkek NETT oranı arasından çok ciddi bir fark dikkat çekiyor. Doğu Marmara bölgesinde erkek NETT oranı yüzde 9.7 olurken, kadın NETT oranı ise 22.2’ye kadar çıkıyor. Gençler içinde en fazla iş arayanların bulunduğu ikinci bölge Doğu Marmara bölgesi oldu. Doğu Marmara bölgesinde NEET grubunda iş arayanların oranı yüzde 34.5 olduğu açıklandı. Bu bölümde de erken oranı kadınlardan daha yüksek olduğu belirtildi.

EVLİ NEET ORANI YÜZDE 42,2

Türkiye’de genç kadınların işgücü piyasasından uzaklaşmasında evlilik belirleyici bir faktör olarak ortaya çıkıyor. Evlenip çocuk sahibi olan kadınların büyük bölümü işgücüne katılmamakta, çocuk sahibi olmasalar bile eşlerinin çalışmalarına yönelik olumsuz tutumları nedeniyle istihdam dışında kalıyor. NEET içinde evli erkek sayısı 36 bin ile yüzde 4,3 gibi düşük bir paya sahip. Buna karşılık NEET kadınlar içinde evli kadın sayısı 551 bin, payı da yüzde 36,1 olduğu belirtildi. Bekar kadınların da NEET içinde yüzde 67,6 ile çok büyük bir paya sahip. Yaklaşık 975 bin bekar kadının ise sadece yüzde 25,6’sı iş aramakta. Kocaeli’nin de içinde bulunduğu Doğu Marmara’da evli NEET oranı yüzde 42,2 ile oldukça yüksek bir oranda. NEET kadınlar içinde evli kadın sayısı 47 bin 800 kişi olurken, kadın NEET sayısı ise 113 bin 317 kişi.

NEET GENÇLERİN İŞGÜCÜ DIŞINDA KALMA NEDENLERİ

Raporda, gençlerin işgücü dışında kalma nedenleri şöyle sıralanıyor:

NEET grubundaki gençlerin önemli bir bölümü, çalışmayı tercih etmediklerini belirtiyor. 2023 Hanehalkı İşgücü Anketi verilerine göre, bu tercihler cinsiyetler arasında belirgin biçimde farklılaşıyor.

Kadın NEET’lerin çok büyük bir kısmı (yüzde 78,9), çalışmama nedenini “ev işleriyle meşgul olma” veya “çocuk bakımı” olarak gösteriyor. Bu bulgu, hane içi sorumlulukların büyük ölçüde kadınlar tarafından üstlenildiğini ve toplumsal cinsiyet rollerinin kadınların işgücüne katılımını sınırladığını ortaya koyuyor. Türkiye’de bakım hizmetlerinin kamusal düzeyde yetersiz olması, bu eğilimi daha da güçlendiriyor.

Erkek NEET’lerde tablo farklı. Bu grupta en yaygın gerekçe “sağlık sorunları veya engellilik” (yüzde 34,9) ile “kişisel nedenler” (yüzde 45,8) olarak öne çıkıyor. Yaklaşık 670 bin genç erkek, eğitimini tamamladığı hâlde çalışmıyor ve iş aramıyor. Bu denli yüksek oranlar, bazı genç erkeklerin gerçek nedenlerini belirtmekten kaçındığını ya da kayıt dışı ve kanun dışı gelir faaliyetlerine yönelmiş olabileceğini düşündürtüyor.

Sonuç olarak, kadınlarda çalışmama davranışı büyük ölçüde toplumsal cinsiyet normları ve bakım yükü ile açıklanabilirken, erkeklerde nedenler daha karmaşık ve kısmen gizli kalıyor. NEET oranlarının azaltılması için, yalnızca istihdam yaratmaya değil, cinsiyet rollerinin yeniden tanımlanmasına ve bakım altyapısının güçlendirilmesine odaklanan sosyal politikalara ihtiyaç var.