Mücahit Beşikçi: Belediye başkanlarının kentsel dönüşüm konusundaki eğitimleri yetersiz

Kocaeli Haber- Nokta TV ekranlarında yayınlanan Adem Yaman ile Akademi Günlüğü programına Kentsel Dönüşüm Uzmanı Mücahit Beşikçi konuk oldu. Beşikçi, yaşadığı örnek olaylar üzerinden belediye başkanlarının kentsel dönüşüm konusundaki eksiklerine dikkat çekerek, “Belediye başkanlarımıza kentsel dönüşüm eğitimi vermek zorundayız” dedi.

“HİÇ PARA HARCAMADAN YAPABİLİRLER”

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Eski Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu’nun kentsel dönüşümde sıfır çektiğini ifade eden Mücahit Beşikçi’nin konu hakkında yaptığı açıklamaların satır başları şu şekilde: “Kentsel dönüşümde 2 tane model var. Benim tezim var. Belediyelerin bütçelerinden hiç para çıkmadan kentsel dönüşümü yapabilirler. Kitabımda da yazdım bunu. Kentsel dönüşümde hak sahibi uzlaşma görüşmelerinde 2 tane yöntem uygulanıyor. Birisi klasik yöntem dediğimiz yöntem. Senin evinle arsanın toplam değeri nedir? Aradaki farkı öde ya da ben sana ben sana ödeyeyim anlayışı. Biz bağımsız bölümlerin arsaların toplam değerine katılım değeri diyoruz. Dağıtım değeri de üretim ayağında oluyor.

“2022’YE KADAR BAŞARAMADILAR”

TOKİ’nin uyguladığı yöntemi söyleyeyim. Tüm belediye başkanlarımız dikkatle dinlesinler. Bizim 12 ilçemiz var. 2022’ye kadar bir tane ilçe belediyesi kentsel dönüşüm uygulaması başaramadı. İzmit hariç. Yani sıfır çektik. Şu an tek bir belediyede kentsel dönüşüm müdürlüğü var. O da Gölcük Belediyesi. Bu konuda en çalışkan belediye başkanımızda Ali Yıldırım Sezer. Hak sahibi uzlaşma görüşmelerinde insanları paraya değil de.. Para olduğu zaman insanlar birbirlerini kontrol ediyorlar. “Sana ne kadar verildi, bana şu kadar verildi” gibi.

MATEMATİKSEL MODEL

Matematiksel model diye bir model var. Bu modelde kişilerin katılım değeri dediğimiz arsa ve binalarının toplam değerine karşılık bir inşaat hakkı veriliyor. Kat karşılığı modeline çok yakın. Bunun için de dönüşüm kat sayısı kullanılıyor. 1 metrekare gecekondu alanına karşılık inşaat alanında kaç metrekare inşaat hakkı kazandığını kurgulayan bir model. Sonra dönüşüm denklemi kurgulanıyor. Siz para yerine inşaat hakkı verirseniz vatandaşa nakit para ödememiş olacaksınız. 100 metrekare evi var. 100 metrekare de arsası var. Evine karşılık dönüşüm katsayısı diyelim 0.80. Arsasına karşılık 80 metrekare arsa. Eğer evi ruhsatlı ve tapuluysa ona da bir bedel tespit edilip bunun karşılığında da bir inşaat hakkı veriyorsunuz. Büyün hak sahiplerinin bu modele yönlendirdiğinizde cebinizden hiç para çıkmıyor.

“CEBİNİZDEN HİÇ PARA ÇIKMIYOR”

Belediyeler uygulamayı şube müdürlüğü aracılığı ile TOKİ ya da Emlak Konut ile protokol imzalayıp hak sahipleriyle matematiksel modele göre anlaşmalarını yaparlarsa ceplerinden para çıkmadığı için ve üretimi de TOKİ yaptığı için... Kentsel dönüşümü şöyle tanımlıyorum ben. Kentsel dönüşüm aktörlerinin arasında yerel yönetimlerin örgütlediği hak sahiplerinin uzlaşma görüşmelerinde ikna edildiği kamu eliyle ya da başka finansman yollarıyla üretim yapıldığı ortak kolektif çalışma. Dolayısıyla matematiksel modele yönlendirdiğinizde bu m0deli uyguluyor. Cebinizden hiç para çıkmıyor. Belediye başkanlarımızın çoğu bunu bilmiyor.

“EĞİTİMLERİ YOK”

Belediye başkanlarımızın kentsel dönüşüm konusunda eğitimleri yok. Bakın 2 tane örnek vereyim. Zafer Öztorun beim çok sevdiğim bir kardeşim. Jeofizik mühendisi. Biz dış görev için belediyeleri ziyaret ettiğimizde şimdi hala daha belediye başkanı olan bir belediye başkanımıza gittik. Zafer dedi ki “Başkanım kentsel dönüşüm yapın” dedi. Başkan ne dedi biliyor musunuz? “Kentsel dönüşüm yapardım ama şirketimi kapattım” dedi. Yani kentsel dönüşümüm kendi inşaat şirketi ile yapılan bir uygulama olarak görüyor. Belediye başkanlarımız noktasında durum çok vahim.

“KARAOSMANOĞLU KENTSEL DÖNÜŞÜM KONUSUNDA SIFIR ÇEKTİ”

Yine Zafer ile teknik hafızanın yüksek olduğu bir belediyeyi ziyaret etmiştik. Zafer soru sormayı seviyor. Belediye başkanına “kentsel dönüşüm yapın” dedi. Başkan “kentsel dönüşümün yasal dayanakları yetersiz” dedi. Düşünebiliyor musunuz? Belediye başkanları açısından bu noktadayız. Belediye başkanlarımıza kentsel dönüşüm eğitimi vermek zorundayız. İbrahim Karaosmanoğlu’nu çok severim ben. Ama kentsel dönüşüm konusunda sıfır çekti. Kentsel dönüşümü çevre hassasiyeti ve ağaç olarak algıladı ve bir irade tarafından öyle yönlendirildi. Kendisine de söylerim. Kendisine “kentsel dönüşüm konusunda sınıfta kaldınız” dedim. Kendisinin döneminde bir tane mahalle bazlı projemiz yok. Çok büyük rezerv alanlara Kent Konut aracılığı ile konut yaptı. Belediye başkanları kentsel dönüşüm konundaki eğitim yetersizliklerinden dolayı konuyu bürokrasiye devrediyorlar. Eğer o bürokrasi kurnaz ve adanmamışsa sadece plan ve tasarım yapıyor. Sadece plan ve tasarım yaparsanız kendi güvenli bölgenizde yaşarsınız. Sizin tutumunuzu belirleyen şey cesaretinizdir. Aynı şeyleri yaparak farklı sonuçlar alamazsınız. Belediye başkanları bu işi bürokrasiye verdikleri için güveniyorlar. Bürokrat da belediye başkanının tutumuna bakıyor. Eğer kentsel dönüşüm konusunda eğitim yetersizliği olduğunun farkına varıyorsa orada kendine iktidar alanı açıyor. Ve örgütsel yapıyı öyle bir dar kuruyor ki sizin kentsel dönüşümü başarmanız mümkün değil. Çünkü cesareti yok.”